توتال کانت (Total Count) یا شمارش کلونی، روشی اساسی در میکروبیولوژی برای تعیین تعداد میکروارگانیسم‌های زنده در یک نمونه خاص مانند مواد غذایی، آب، خاک یا سطوح است. این روش با کشت نمونه بر روی محیط کشت مناسب و شمارش کلونی‌های ایجاد شده، تصویری کلی از بار میکروبی نمونه ارائه می‌دهد.
کاربردهای اندازه گیری توتال کانت
کنترل کیفیت مواد غذایی: برای اطمینان از ایمنی و سلامت مواد غذایی، سطوح میکروبی آنها باید در حد مجاز باشد.
بررسی کارایی ضدعفونی: توتال کانت به ارزیابی کارایی روش‌های ضدعفونی در از بین بردن میکروارگانیسم‌ها کمک می‌کند.
مطالعات میکروبیولوژی: این روش در تحقیقات میکروبیولوژی برای بررسی تنوع و تراکم میکروارگانیسم‌ها در محیط‌های مختلف کاربرد دارد.
این مقاله به بررسی روش های مختلف شمارش میکروارگانیسم ها در مواد غذایی می پردازد. دو روش رایج برای شمارش میکروارگانیسم ها، روش پلیت ریختنی و روش پلیت سطحی هستند. در این مقاله، مواد مورد نیاز برای انجام شمارش پلیت کل نیز شرح داده شده است.
شمارش میکروارگانیسم ها در مواد غذایی
میکروارگانیسم ها با رقیق کردن نمونه و سپس کشت آن بر روی پلیت آگار شمارش می شوند. پلیت ها انکوبه شده و سپس کلونی ها شمارش می شوند.
روش های شمارش میکروارگانیسم ها:
- روش پلیت ریختنی:روش پلیت ریختنی یکی از روش های رایج شمارش غیرمستقیم میکروارگانیسم ها است که در آن از کشت نمونه بر روی محیط کشت جامد برای شمارش کلونی های تشکیل شده استفاده می شود. این روش به دلیل سادگی، سرعت و دقت بالا در کنترل کیفیت مواد غذایی، بررسی کارایی ضدعفونی کننده ها، مطالعات میکروبیولوژی و سایر زمینه ها کاربرد گسترده ای دارد.
نکات کلیدی در انجام روش پلیت ریختنی:
- استریل بودن: برای حصول نتایج دقیق، باید از تکنیک های استریل مناسب در تمام مراحل کار استفاده شود.
- انتخاب محیط کشت مناسب: محیط کشت باید با توجه به نوع میکروارگانیسم مورد نظر انتخاب شود.
- شرایط انکوباسیون مناسب: پلیت های کشت باید در دمای و زمانی مناسب انکوباسیون شوند.
- دقت در شمارش کلونی: شمارش کلونی باید با دقت و ظرافت انجام شود.
مزایای روش پلیت ریختنی:
- سادگی: این روش نسبتاً ساده و آسان است و به تجهیزات و مواد پیچیده ای نیاز ندارد.
- سرعت: این روش نسبتاً سریع است و نتایج آن در مدت زمان کوتاهی قابل حصول است.
- دقت: این روش دقت بالایی دارد و می توان از آن برای شمارش دقیق میکروارگانیسم ها استفاده کرد.
- قابلیت استفاده برای انواع نمونه ها: این روش می تواند برای انواع نمونه ها مانند مواد غذایی، آب، خاک و سطوح استفاده شود.
معایب روش پلیت ریختنی:
- زمان بر بودن: انکوباسیون پلیت های کشت می تواند زمان بر باشد.
- نیاز به محیط کشت: برای انجام این روش به محیط کشت مناسب نیاز است.
- عدم تمایز بین میکروارگانیسم های زنده و مرده: این روش نمی تواند بین میکروارگانیسم های زنده و مرده تمایز قائل شود.
در نهایت، روش پلیت ریختنی ابزاری ارزشمند برای شمارش میکروارگانیسم ها در زمینه های مختلف است. این روش به دلیل سادگی، سرعت، دقت و قابلیت استفاده برای انواع نمونه ها به طور گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرد.
- روش پلیت سطحی:
روش پلیت سطحی یکی دیگر از روش های رایج شمارش غیرمستقیم میکروارگانیسم ها است که در آن از کشت نمونه بر روی محیط کشت جامد برای شمارش کلونی های تشکیل شده استفاده می شود. این روش به دلیل سادگی، سرعت و دقت بالا در کنترل کیفیت مواد غذایی، بررسی کارایی ضدعفونی کننده ها، مطالعات میکروبیولوژی و سایر زمینه ها کاربرد گسترده ای دارد.
مراحل انجام روش پلیت سطحی مشابه روش پلیت ریختنی است، با این تفاوت که در این روش به جای ریختن نمونه بر روی سطح محیط کشت، نمونه به طور سطحی بر روی سطح پلیت پخش می شود.
مزایای روش پلیت سطحی:
- سادگی: این روش نسبتاً ساده و آسان است و به تجهیزات و مواد پیچیده ای نیاز ندارد.
- سرعت: این روش نسبتاً سریع است و نتایج آن در مدت زمان کوتاهی قابل حصول است.
- دقت: این روش دقت بالایی دارد و می توان از آن برای شمارش دقیق میکروارگانیسم ها استفاده کرد.
- قابلیت استفاده برای انواع نمونه ها: این روش می تواند برای انواع نمونه ها مانند مواد غذایی، آب، خاک و سطوح استفاده شود.
معایب روش پلیت سطحی:
- زمان بر بودن: انکوباسیون پلیت های کشت می تواند زمان بر باشد.
- نیاز به محیط کشت: برای انجام این روش به محیط کشت مناسب نیاز است.
- عدم تمایز بین میکروارگانیسم های زنده و مرده: این روش نمی تواند بین میکروارگانیسم های زنده و مرده تمایز قائل شود.
انتخاب روش پلیت ریختنی یا پلیت سطحی به نوع نمونه، نوع میکروارگانیسم مورد نظر و دقت مورد نیاز بستگی دارد. در برخی موارد، هر دو روش می توانند به طور همزمان برای مقایسه نتایج استفاده شوند.
در نهایت، روش پلیت سطحی ابزاری ارزشمند برای شمارش میکروارگانیسم ها در زمینه های مختلف است. این روش به دلیل سادگی، سرعت، دقت و قابلیت استفاده برای انواع نمونه ها به طور گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرد.
مواد مورد نیاز برای شمارش پلیت کل:
- پلیت آگار
- نمونه مواد غذایی
- آب مقطر استریل
- لوله های آزمایش
- پیپت
- انکوباتور
- شمارشگر کلونی
مراحل انجام شمارش پلیت کل:
- آماده سازی نمونه: نمونه به طور مناسب رقیق و آماده کشت می‌شود.
- کشت نمونه: نمونه رقیق شده بر روی محیط کشت مناسب پخش یا تلقیح می‌شود.
- انکوباسیون: پلیت‌های کشت در شرایط دمایی و زمانی مناسب انکوبه می‌شوند تا میکروارگانیسم‌ها رشد کنند و کلونی تشکیل دهند.
- شمارش کلونی: پس از انکوباسیون، کلونی‌های قابل مشاهده روی پلیت‌ها با چشم غیرمسلح یا ابزارهای شمارش کلونی شمارش می‌شوند.
- محاسبه توتال کانت: با استفاده از فرمول‌های خاص، تعداد میکروارگانیسم‌ها در واحد نمونه (مثلاً CFU/g برای مواد غذایی) محاسبه می‌شود.
محاسبه تعداد میکروارگانیسم ها:
تعداد میکروارگانیسم ها در گرم نمونه با استفاده از فرمول زیر محاسبه می شود:
CFU/g = (تعداد کلونی ها * فاکتور رقت) / وزن نمونه
در این فرمول:
- CFU/g = تعداد واحدهای تشکیل دهنده کلونی در گرم
- تعداد کلونی ها = تعداد کلونی های قابل مشاهده روی پلیت
- فاکتور رقت = ضریبی که نمونه با آن رقیق شده است
- وزن نمونه = وزن نمونه مواد غذایی مورد استفاده
نکات مهم:
- برای انجام شمارش پلیت کل، باید از تکنیک های استریل مناسب استفاده شود.
- پلیت ها باید در شرایط مناسب انکوبه شوند.
- کلونی ها باید با دقت شمارش شوند.
کاربردهای شمارش پلیت کل:
- کنترل کیفیت مواد غذایی
- ارزیابی اثربخشی روش های ضدعفونی
- مطالعه میکروبیولوژی مواد غذایی
نتیجه گیری:
شمارش پلیت کل یک روش مهم برای تعیین تعداد میکروارگانیسم ها در مواد غذایی است. این روش در زمینه های مختلفی از جمله کنترل کیفیت مواد غذایی، ارزیابی اثربخشی روش های ضدعفونی و مطالعه میکروبیولوژی مواد غذایی کاربرد دارد.
توتال کانت ابزاری ارزشمند برای ارزیابی بار میکروبی در نمونه‌های مختلف است. این روش در صنایع مختلف، از جمله صنایع غذایی، دارویی، کشاورزی و محیط زیست، کاربرد گسترده‌ای دارد.
